Mặc dù đất nền giá rẻ đã được công nhận về mặt pháp lý ở Nghị định 71, Thông tư 16 và có thể là Luật Nhà ở sửa đổi sắp được ban hành, nhưng số phận của hàng trăm tòa nhà được xây dựng dưới dạng chung cư mini vẫn còn bỏ ngỏ. Bắt đầu xuất hiện trên thị trường từ năm 2005 và nở rộ không ngừng vài năm sau đó khi giá nhà ở trở nên đắt đỏ, chung cư mini từng được đánh giá là điểm sáng trên thị trường BĐS, lối thoát cho hàng ngàn người dân đô thị đang cần nhà ở. Đặc biệt, sau giai đoạn phát triển tự phát, loại hình nhà ở này bắt đầu có chỗ đứng trên thị trường khi được công nhận về mặt pháp lý ở Nghị định 71, Thông tư 16, thậm chí TP Hà Nội đã ban hành quyết định về hướng dẫn chi tiết điều kiện được cấp sổ hồng căn hộ trong dự án.


Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của các dự án nhà ở xã hội, đặc biệt nhà ở thương mại giá thấp đã nhanh chóng đẩy chung cư mini vào tình cảnh không lối thoát. Những dự án nhà có diện tích quá nhỏ, chật chội, không đảm bảo các điều kiện an toàn, không được cấp sổ đỏ... đã bị người dân quay lưng và đến thời điểm hiện tại gần như bị lãng quên. Nhiều dự án chủ đầu tư đã phải hạ giá bán hay chuyển sang cho thuê nhằm thu hồi vốn.

Thậm chí, ngay cả khi Luật Nhà ở sửa đổi có những quy định rất rõ ràng “trường hợp hộ gia đình, cá nhân được phép xây dựng nhà ở có từ 2 tầng trở lên và tại mỗi tầng có thiết kế, công ty địa ốc alibaba xây dựng từ 2 căn hộ trở lên theo kiểu khép kín (có phòng ở riêng, khu bếp riêng, nhà vệ sinh, nhà tắm riêng), có đủ tiêu chuẩn diện tích sàn xây dựng tối thiểu và đáp ứng các tiêu chuẩn về nhà chung cư, sẽ được cấp giấy chứng nhận đối với từng căn hộ riêng lẻ trong nhà ở đó”, nhưng nỗi lo của hàng ngàn người dân đã chấp nhận chọn những căn hộ này vẫn không hề vơi.

Trước tình trạng chây ỳ của chủ đầu tư trong việc thành lập Ban quản trị, từ năm 2006 đến nay, các hộ dân ở đây đã nhiều lần lên tiếng và có văn bản gửi đến các cơ quan chức năng. Trong đó, ngày 25/4/2013, UBND quận Đống Đa đã có văn bản yêu cầu chủ đầu tư là Cty TNHH đầu tư thương mại và du lịch Sao Mai (đại diện chủ đầu tư), chủ trì phối hợp với các đơn vị hữu quan khẩn trương tổ chức hội nghị bầu Ban quản trị nhà chung cư.

Theo anh Nguyễn Quốc Phương, chủ nhân căn hộ 35m2 tại chung cư mini ở Cổ Nhuế (Hà Nội), nhiều người đang có tâm trạng tiếc rẻ khi đã vội vàng mua chung cư mini. Bởi lẽ số tiền gần 1 tỷ đồng bỏ ra thời điểm vài năm trước để sở hữu nhà ở được xem là rẻ, nhưng lại quá đắt nếu so với các dự án chung cư thương mại giá rẻ hiện nay. “Vấn đề là không có giấy chứng nhận không khác gì bỏ tiền tỷ ra để ở trọ, không thể chuyển nhượng nhà, cũng không thể thế chấp để vay vốn, muốn đổi sang căn hộ rộng rãi tiện nghi hơn cũng không thể bán được vì chẳng ai mua” - anh Phương cho biết.

Trên thực tế, việc cấp giấy chứng nhận cho chung cư mini không dễ dàng. Ngay cả khi Hà Nội đã có hướng dẫn chi tiết điều kiện được cấp sổ đỏ và tiến hành thực hiện thí điểm cấp sổ đỏ, đến nay cũng chỉ có 2 dự án may mắn được thực hiện, hàng trăm dự án còn lại tiếp tục chờ đợi. Đáng nói hơn, luôn có sự đùn đẩy, đổ lỗi giữa cơ quan chức năng và chủ đầu tư trong nhiều năm qua.

Theo Sở Tài nguyên - Môi trường Hà Nội, việc không thể cấp sổ đỏ cho chung cư mini xuất phát từ sai phạm của các chủ đầu tư trong quá trình xây dựng, như xây dựng không phép, xây vượt số tầng, cơi nới diện tích xây dựng, không hoàn thành nghĩa vụ với Nhà nước...Khu chung cư M3, M4 Nguyễn Chí Thanh (phường Láng Hạ, quận Đống Đa), do Cty Đầu tư xây lắp và Phát triển nhà (thuộc Ban Tài chính quản trị Thành ủy Hà Nội, nay là Văn phòng Thành ủy Hà Nội) đầu tư xây dựng và đưa vào khai thác từ cuối năm 2004. Đến đầu năm 2012, được giao cho Cty TNHH đầu tư thương mại và du lịch Sao Mai quản lý để thực hiện việc cổ phần hóa Cty TNHH Đầu tư xây lắp và Phát triển nhà.

Theo phản ánh của các cư dân, không chỉ chậm trễ gần 10 năm vẫn chưa có Ban quản trị, chủ đầu tư còn không thực hiện nghĩa vụ bảo hành và bảo trì tòa nhà đúng quy định của pháp luật, dẫn đến tình trạng hệ thống thang máy, kết cấu hạ tầng của chung cư liên tục bị hư hỏng, xuống cấp... “Chúng tôi rất lo về hệ thống phòng cháy chữa cháy của khu chung cư. Bởi sau vụ cháy đầu năm 2012 tại đây, đơn vị phòng cháy chữa cháy đã tiến hành kiểm tra nhưng nhiều khiếm khuyết chưa được khắc phục. Rồi tình trạng quản lý đường dẫn khí ga trung tâm dẫn đến từng căn hộ vẫn còn nhiều bất cập, mất an toàn”, ông Phạm Tuấn Phương ở khu B chung cư M3, M4, lo lắng.